વર્તમાન સમયમાં ભારત અને દુનિયાભરમાં ધાણાની માંગ વધી રહી છે. એટલું જ નહીં ભારત ધાણાનો મુખ્ય નિકાસ કરતો દેશ પણ છે. જો ખેડુત તેની યોગ્ય ખેતી કરે તો વિદેશી ચલણમાં પણ આવક થઈ શકે છે. ધાણાની ખેતી વિશેષ બાબત એ છે કે તે બાર મહિના ઉગાડવામાં આવે છે. ધાણાની ખેતીથી આવક મેળવવાની વાત કરો જો તેની વૈજ્ઞાનિક રીતે વાવેતર કરવામાં આવે તો દર વર્ષે ૨ વીઘામાં આશરે ૩ લાખ રૂપિયા કમાણી થઇ શકે છે.
ધાણાની ખેતી ભારતમાં સર્વત્ર થાય છે. પરંતુ મોટાભાગના ધાણા રાજસ્થાન, મધ્ય પ્રદેશ, ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર આંધ્રપ્રદેશ, કર્ણાટક અને તામિલનાડુમાં ઉત્પન્ન થાય છે. મધ્ય પ્રદેશમાં લગભગ દોઢ લાખ હેક્ટરમાં તેનું વાવેતર થાય છે, જેમાંથી ૨ લાખ ટન ધાણા ઉત્પન્ન થાય છે. આ રીતે વિશ્વના ૮૦ ટકા ધાણા ભારતમાં ઉત્પાદન થાય છે.
હાલમાં બજારમાં સતત વધતી માંગને કારણે ધાણાની ખેતી લાભકારક સોદો સાબિત થઈ રહી છે. ચાલો આપણે તેની ખેતી કરવાની યોગ્ય રીત જાણીએ જેથી તેને વધુ ઉત્પાદન સાથે સારો નફો મળે. મોટાભાગના ખેડૂતો બજારમાં મસાલા તરીકે વેચે છે આ સિવાય બજારમાં લીલો ધાણા પણ વેચાય છે બંને સ્વરૂપે ધાણા વેચીને સારો નફો પ્રાપ્ત કરી શકાય. જો તમે ૨ વીઘા જમીન પર ધાણાની ખેતી કરો છો તો તમે દર વર્ષે લગભગ ૩ લાખ રૂપિયાનો નફો મેળવી શકાય છે.
ભારતમાં ધાણાની વાવણીનો સમય ઓક્ટોબરથી નવેમ્બર એ ધાણા પાક માટે વાવણીનો યોગ્ય સમય છે. વાવણી દરમિયાન ઓછુ તાપમાન હશે તો અંકુરણ ઓછું થઈ શકે છે. જો આ સમયે તાપમાન વધુ હોય તો આવા સમયે ધાણાની વાવણી ન કરો. આ સમયે વાવણીથી પાકને નોંધપાત્ર નુકસાન થઈ શકે છે.
જો તમે ૨ વીઘા જમીન પર ધાનની ખેતી કરો છો તો તમે દર વર્ષે લગભગ ૩ લાખ રૂપિયાનો નફો મેળવી શકો છો તે ધાણાની વાવણી પછી લગભગ ૪૦ થી ૫૦ દિવસમાં વેચવા યોગ્ય બને છે તમે બજાર ભાવે ધાણા વેચીને દરરોજ ૨ હજાર રૂપિયા સુધીની કમાણી કરી શકો છો
ધાણાની વૈજ્ઞાનિક રીતે વાવેતર કરવામાં આવે તો ૫૦ ક્વિન્ટલ સુધીની ઉપજ મેળવી શકાય છે. બજારભાવ પ્રમાણે તમને ક્વિન્ટલ પર એક હજાર રૂપિયા મળે છે. ૪૦ હજાર રૂપિયાના ખર્ચ પછી એક એકર પર ધાણાની ખેતી કરીને તમને એક લાખ સુધીનો ચોખ્ખો નફો મળે છે. જેમ તમે નફો કમાવવાનું ચાલુ રાખશો, તેમ તેમ તેનો વિસ્તાર વધારશો. જેટલો વિસ્તાર વધશે, તેટલી વધુ આવક થશે. હવે ફાયદાકારક ખેતીનો નિર્ણય કરવાનો સમય છે.
