ટેકનોલોજી: કોઈપણ જગ્યાએ જ્યાં સરકારને લાગે છે કે મોબાઈલ ટાવર ઊભો કરવો જરૂરી છે અને તે મિલકત ખાનગી વ્યક્તિની છે, તો સરકાર તે વ્યક્તિની સંમતિ વિના પણ તે વ્યક્તિની મિલકત પર મોબાઈલ ટાવર ઊભું કરી શકે છે. એક સમય હતો જ્યારે વ્યક્તિ તેના નામ પર ગમે તેટલા મોબાઇલ સિમ મેળવી શકતી હતી. પણ હવે એવું નથી. સરકારે 26 જૂન 2024થી નવો ટેલિકોમ્યુનિકેશન એક્ટ લાગુ કર્યો છે. સામાન્ય લોકોના હિતોનું રક્ષણ કરતા આ કાયદામાં ઘણા નિયંત્રણો લાદવામાં આવ્યા છે.
નવા ટેલિકમ્યુનિકેશન એક્ટમાં શું જોગવાઈઓ છે.
1. કોઈપણ વ્યક્તિ તેના નામ અને દસ્તાવેજોના આધારે વધુમાં વધુ 9 સિમ લઈ શકે છે અને જો તે વ્યક્તિ જમ્મુ અને કારમીર અથવા ઉત્તર અને પૂર્વોત્તર ક્ષેત્રની હોય, તો તે ત્યાં વધુમાં વધુ 6 સિમ લઈ શકે છે.
2. કોઈ વ્યક્તિ કોઈ બીજાના દસ્તાવેજોના આધારે સિમ ખરીદી કે તેનો ઉપયોગ કરી શકશે નહીં. સિમ મેળવતી વખતે બાયોમેટ્રિક વેરિફિકેશન ફરજિયાત કરવામાં આવ્યું છે. દૂરસંચાર સેવાનો ઉપયોગ કરવા માટે વ્યક્તિએ તેની સાચી માહિતી આપવી જરૂરી રહેશે.
3. કોઈપણ જગ્યાએ જ્યાં સરકારને મોબાઈલ ટાવર ઊભો કરવો જરૂરી લાગે અને તે મિલકત ખાનગી વ્યક્તિની હોય, તો તે વ્યક્તિની સંમતિ વિના પણ સરકાર તેની મિલકત પર મોબાઈલ ટાવર ઊભો કરી શકે છે.
4. કટોકટીની સ્થિતિમાં અથવા યુદ્ધ અથવા કોઈપણ પ્રકારની રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાના સંદર્ભમાં, સરકાર કોઈપણ સમયે કોઈપણ વિસ્તારનો સંપૂર્ણ ટેલિકોમ્યુનિકેશન બંધ કરી શકે છે. જો સરકાર ઇચ્છે તો દેશની સુરક્ષાના સંદર્ભમાં કોઈપણ વ્યક્તિના સંદેશાઓનું અવલોકન અથવા વાંચન કરી શકે છે. પત્રકારોને આમાં છૂટ આપવામાં આવી છે, પરંતુ જો સરકારને શંકા હોય તો તે તેમના સંદેશાઓ પણ વાંચી શકે છે.
5. કોઈપણ કંપની ટેલિકોમ્યુનિકેશન સેવાનો ઉપયોગ કરનાર કોઈપણ વ્યક્તિને તેની સંમતિ વિના વ્યવસાયિક સંદેશા મોકલી શકશે નહીં. કોમર્શિયલ મેસેજ મોકલવા માટે પરવાનગી લેવી જરૂરી રહેશે.
6. તમામ ટેલિકોમ્યુનિકેશન કંપનીઓ પાસેથી ડિજિટલ ઈન્ડિયા ફંડના નામે એક ફંડ લેવામાં આવશે, જેનો ઉપયોગ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં મોબાઈલ નેટવર્કની સુવિધા આપવા માટે કરવામાં આવશે. મોબાઈલ કંપની દ્વારા સિમ ચાર્જમાં આડકતરો વધારો આ વિભાગને કારણે થઈ શકે છે.
7. કોઈપણ ખાનગી કંપની અથવા ખાનગી સંસ્થા સરકારની પરવાનગી વિના તેની ખાનગી ઓફિસ અથવા અન્ય કોઈપણ જગ્યાએ કોઈપણ ઉપકરણ દ્વારા મોબાઈલ નેટવર્ક અથવા ટેલિકોમ્યુનિકેશન સેવાને સ્થગિત અથવા બંધ કરી શકશે નહીં.
8. ગ્રાહક અને કંપની વચ્ચેના મતભેદોને ઉકેલવા માટે ફરિયાદ વિભાગની સ્થાપના કરવામાં આવી છે.
9. ટેલિકોમ રેગ્યુલેટર ઓફ ઈન્ડિયા (TRAI) એ મોબાઈલ નંબર પોર્ટેબિલિટી માટે પણ એક નિયમ બનાવ્યો છે, જેના આધારે જો કોઈ વ્યક્તિ પોતાનો મોબાઈલ નંબર નવા નેટવર્ક પર સ્વિચ કરે છે તો તેણે 7 દિવસ સુધી રાહ જોવી પડશે.
આ સજાની જોગવાઈઓ છે
1. જો કોઈ વ્યક્તિ ચોક્કસ મર્યાદાથી વધુ સિમ ધરાવે છે, તો તેને પ્રથમ વખતના ગુના માટે 50,000 રૂપિયાનો દંડ કરવામાં આવશે અને ત્યારબાદના ઉલ્લંઘન માટે તે રકમ વધીને 2 લાખ રૂપિયા થઈ જશે.
2. જો કોઈ વ્યક્તિ અન્ય વ્યક્તિ સાથે છેતરપિંડી કરીને અને તેમના ઓળખ દસ્તાવેજોનો ઉપયોગ કરીને સિમ કાર્ડ મેળવે છે, તો તેને ત્રણ વર્ષ સુધીની કેદ, ₹ 50 લાખ સુધીનો દંડ અથવા બંને થઈ શકે છે.
3. જો કોઈ કંપની કોઈ વ્યક્તિને તેની સંમતિ વિના કોમર્શિયલ મેસેજ મોકલે છે, તો ₹2 લાખ સુધીનો દંડ થઈ શકે છે અને તેની સેવા પણ બંધ કરી શકાય છે.
4. સરકારની પરવાનગી મેળવ્યા વિના કોઈપણ ઉપકરણ દ્વારા દૂરસંચાર સેવામાં વિક્ષેપને ત્રણ વર્ષ સુધીની જેલ, ₹50 લાખનો દંડ અથવા બંને થઈ શકે છે.
5. રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સંબંધિત કાયદાઓનું ઉલ્લંઘન વ્યક્તિને ત્રણ વર્ષ સુધીની કેદ, ₹2 કરોડનો દંડ અથવા બંને સજા કરી શકે છે.
