ધારાસભ્ય પોતાની જવાબદારીઓ પૂરી ન કરે તો લોકો શું કરી શકે છે ? કાનૂની કાર્યવાહી શું ?: વિગતવાર વિશ્લેષણ..

વલસાડ: લોકો..તમારા મતોથી અને ટેક્સના રૂપિયાથી સુખ સુવિધા ભોગવતો એક, ધારાસભ્ય પોતાની જવાબદારીઓ પૂરી ન કરે તો આ ભારતીય લોકશાહી માટે ચિંતાનો વિષય બને છે. જો કોઈ ધારાસભ્ય વિસ્તારના વિકાસ, જનસુધારા અને ધારાસભા કાર્યવાહીમાં બેદરકારી દર્શાવે તો લોકો કેવી રીતે પ્રતિસાદ આપે અને કયા કાનૂની પગલાં લઈ શકે આવો જાણીએ DECISION NEWS પર..

આ ચર્ચા લોકોમાં જાગૃતિ લાવવાનો પ્રયાસ છે.

ધારાસભ્યની મુખ્ય જવાબદારીઓ: ભારતીય બંધારણ અનુસાર, ધારાસભ્યની જવાબદારીઓમાં પોતાના વિસ્તારના મુદ્દાઓ ઉઠાવવા, ધારાસભામાં ભાગ લેવો, વિકાસ કાર્યોનું નિરીક્ષણ અને લોકોના અધિકારોનું રક્ષણ કરવું નો સમાવેશ થાય છે. પરંતુ તાજેતરના સર્વેક્ષણો અનુસાર, પોતાના ગ્રામિણ મત વિસ્તારમાં બેદરકારીથી માર્ગ, પાણી અને આરોગ્ય સુવિધાઓ જેવા મુદ્દાઓ અનદેખા રહે છે.

લોકો શું કરી શકે ? 

• જાહેર દબાણ અને જાગૃતિ: સોશિયલ મીડિયા, લોકલ પત્રો અને RTI દ્વારા MLAની હાજરી, ખર્ચ અને કાર્યોની માહિતી મેળવી જાહેર કરો. ઉદાહરણ તરીકે, તમિલનાડુમાં એક NGOએ RTI થી MLAની નિષ્ક્રિયતા બહાર કરીને તેમની સામે વિરોધ પ્રદર્શન કર્યું, જેના પરિણામે તેઓ સક્રિય થયા.

• ચૂંટણીમાં પ્રતિબદ્ધતા: આગામી ચૂંટણીમાં વોટનો ઉપયોગ કરીને બદલાવ લાવો. ADRના અહેવાલ મુજબ, ૨૦૨૪ની ચૂંટણીમાં ૧૫% વોટર્સે ગુનેગાર ઉમેદવારોને નકાર્યા.

• સમુદાય આંદોલન: ગ્રામસભાઓ અને NGOઓ દ્વારા સ્થાનિક આંદોલનો શરૂ કરો. કેરળમાં એક ગામે MLAની બેદરકારી વિરુદ્ધ ‘જનઅદાલત’ યોજી, જેનાથી સરકારી તપાસ શરૂ થઈ.

• ભ્રષ્ટાચાર વિરુદ્ધ કાયદા: પ્રતિનિધિત્વ લોકો અધિનિયમ 1951 હેઠળ ચૂંટણીમાં જાળવણીકરણના નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરવાથી ૬ વર્ષ માટે ચૂંટણી લડવાનો અધિકાર ગુમાવી શકે. ભ્રષ્ટાચાર નિવારણ અધિનિયમ (PCA) અને Prevention of Money Laundering Act (PMLA) હેઠળ CBI અથવા ED તપાસ થઈ શકે.

• દેશદ્રોહી કાયદા: જો બેદરકારીમાં રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સાથે જોડાયેલું હોય, તો IPCની કલમ ૧૨૪A (Sedition) લાગુ પડી શકે, જો કે આ વિવાદાસ્પદ છે.

• ન્યાયિક હસ્તક્ષેપ: હાઈકોર્ટ અથવા સુપ્રીમ કોર્ટમાં PIL દાખલ કરીને તપાસની માંગ કરી શકાય. ૨૦૨૪માં બિહારમાં એક PILથી MLAની મિલકતની તપાસ શરૂ થઈ.

તજજ્ઞો કહે છે કે MLAની જવાબદારી નિભાવવી તે તેમનો કર્તવ્ય છે, પરંતુ તેનું નિરીક્ષણ લોકોની જવાબદારી. “જો લોકો ચૂપ રહે તો લોકશાહી નબળી પડે,” તેમ ADRના અધ્યક્ષ જગદીપ ચોપડા કહે છે. આગામી ચૂંટણીઓમાં વોટર્સે આ વિષયને પ્રાથમિકતા આપવી જોઈએ.

( આવતાં અંકમાં જાણીશું ધારાસભ્યનો પગાર કેટલો હોય છે અને તેને લોકોના ટેક્સના રૂપિયાથી સરકારના માળખામાંથી શું શું સુવિધાઓ અને લાભો મળે છે.)